Η μυθολογία του χωριού είναι συνδεδεμένη με τα αρχαία λατομεία μαρμάρου της περιοχής. Προστάτης των λατόμων κατά τους αρχαίους χρόνους ήταν ο «χειροδύναμος» Ηρακλής. Εδώ όμως φαίνεται ότι τον ρόλο του προστάτη τον είχαν δυο δίδυμοι γίγαντες. Μια επιγραφή, η οποία βρέθηκε παλαιότερα στις Μέλανες, αναφέρει ένα τέμενος (χώρο λατρείας) του Ούτου και του Εφιάλτου. Η αρχαία παράδοση αναφέρει ότι οι δυο αυτοί ήρωες ήταν δίδυμοι και είχαν υπερφυσικές ιδιότητες. Μεγάλωναν γρήγορα και υπερβολικά, ενώ συγχρόνως μεγάλωνε και η αλαζονεία τους. Κατέληξαν να απειλούν με τη δύναμή τους τον Δία, ισχυριζόμενοι ότι θα ανέβουν πιο ψηλά από το θρόνο του στον Όλυμπο, τοποθετώντας το ένα βουνό πάνω στο άλλο, και ότι θα ανατρέψουν την τάξη του κόσμου, κάνοντας τη θάλασσα ξηρά και δημιουργώντας στη θέση της γης θάλασσα. Ο Ζευς, για να απαλλαγεί από τον κίνδυνο, τους έστειλε στη Νάξο να αναζητήσουν τη μητέρα τους, η οποία βρισκόταν στο νησί ως τροφός του Διονύσου.

Σε μία πιο λαϊκή παραλλαγή του παραπάνω μύθου, δύο αδέρφια μετά από μονομαχία για τη διακυβέρνηση της Νάξου, σκοτώθηκαν στη περιοχή όπου σήμερα υπάρχει ο βυζαντινός ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου και η αδερφή τους, η Βασίλισσα,  διέταξε τους κατοίκους να φορέσουν Μελανάς Χιτώνας, εξ’ ου και το όνομα ΜΕΛΑΝΕΣ.

Πηγή Κείμενο: «Συντήρηση και ανάδειξη του αρχαίου υδραγωγείου Μελάνων Νάξου, αρχαίου ιερού στις πηγές των Μελάνων και αγαλμάτων στα αρχαία λατομεία της περιοχής». Αθήνα 2010.