Ο πολιτιστικός σύλλογος ιδρύθηκε το 1995 με την επωνυμία «Πολιτιστικός Σύλλογος Κοινότητας Μελάνων Νάξου» – «Κούρος Έλληνας» και έδρα την κοινότητα Μελάνων. Το σωματείο έχει κυκλική σφραγίδα η οποία φέρει την ανωτέρω επωνυμία και στο μέσο απεικονίζεται αρχαϊκός Κούρος.

Σκοποί του συλλόγου είναι επίλυση των πολιτιστικών, οικονομικών, και κοινωνικών προβλημάτων των χωριών της κοινότητας, ανάπτυξη του πολιτιστικού και μορφωτικού επιπέδου των κατοίκων, η διατήρηση των παραδόσεων και εκτέλεση κοινωφελών έργων. Για τα παραπάνω, σύλλογος δραστηριοποιείται μέσα από την οργάνωση ποικίλων εκδηλώσεων (χορευτικών, θεατρικών, κινηματογραφικών), την έκδοση ενημερωτικού εντύπου και τη συνεργασία με τους άλλους συλλόγους και τους Δήμους, ενώ παράλληλα, ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές και τα νομικά πρόσωπα για ό,τι αφορά την κοινότητα και λαμβάνει θέση σε πολιτικά θέματα, υποβάλλοντας υπομνήματα, μελέτες και προτάσεις στους εκάστοτε αρμόδιους.

Οι πόροι του είναι οι συνδρομές και τα δικαιώματα εγγραφής των μελών του, τα έσοδα από τις εκδηλώσεις, οι έκτακτες εισφορές, δωρεές, κληροδοσίες, επιχορηγήσεις και κάθε άλλο νόμιμο πρόσοδο. Μέλη του συλλόγου μπορούν να γίνουν μόνο όσοι κατάγονται από τα χωριά της κοινότητας Μελάνων μέχρι 3ου βαθμού συγγένειας από τον έναν τουλάχιστον γονέα ο/η σύζυγος καταγόμενου από το Δ.Δ.Μελάνων, καθώς και όσοι διατηρούν ακίνητη περιουσία στην περιοχή. Όλοι όσοι εξαιρούνται μπορούν να γίνουν φίλοι του συλλόγου με ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις απέναντι στο σύλλογο, εκτός του εκλέγειν και εκλέγεσαι.

Η πολιτιστική δράση του συλλόγου περιλαμβάνει τη διοργάνωση καλοκαιρινών χορών με συμμετοχή τοπικών καλλιτεχνών, την συνδρομή στο έθιμο των Κορδελάδων κάθε Τυρινή Δευτέρα και Τρίτη καθώς και τη διοργάνωση χορού τη τελευταία Κυριακή των Αποκριών. Επιπλέον, διατηρεί συλλογή παλιών αντικειμένων από δωρεές κατοίκων, καθώς και παραδοσιακές στολές σε ένα τύπου λαογραφικού μουσείου στον ιδιόκτητο χώρο που διαθέτει. Επίσης, κατέχει πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό από όλες τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που συμμετέχει.

Σε άλλες δράσεις του συλλόγου περιλαμβάνονται η συμμετοχή στο έθιμο των περιφάνων, εθελοντικοί καθαρισμοί και ενέργειες ανάδειξης μνημείων του χωριού, οικονομικές χορηγίες στο δημοτικό και στο νηπιαγωγείο του χωριού, φιλανθρωπίες σε συγχωριανούς που έχουν οικονομική ανάγκη, εκμάθηση παραδοσιακών χορών με τμήματα κάθε ηλικίας, διοργανώσεις θεατρικών παραστάσεων και μουσικών συναυλιών και διάφορων θεματικών εκθέσεων. Επίσης, έχει καταστήσει θεσμό το μεγάλο γλέντι κάθε Πρωτομαγιά στη περιοχή του Κούρου στο Φλεριό, όπου δίνονται κεράσματα στους επισκέπτες και  εκδηλώσεις όπως το Κιλελέρ και η γιορτή του Αγίου Γεωργίου. Επιπλέον, διοργανώνει εκδρομές και πεζοπορίες σε όλο το νησί, έχει τη διοργάνωση της γιορτής του Κλήδονα με το κάψιμο των Μάηδων, αναβίωση παραδοσιακού πανηγυριού, συμμετέχει ενεργά  σε άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις της Νάξου και είναι υπεύθυνος συντονιστής για την επισκεψιμότητα του Βυζαντινού ναού του Αγίου Γεωργίου κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τέλος, είναι σημαντικός αρωγός στη διοργάνωση της κινητής αιμοδοσίας που γίνεται στις Μέλανες και έχει συμμετοχή σε τράπεζα αίματος για τα μέλη του. 

Στις 3/9/2004 έγινε αδελφοποίηση μεταξύ του Πολιτιστικού Συλλόγου Μελάνων, «Κούρος Έλληνας», με τον Πολιτιστικό Σύλλογο της Αδελφότητας Μικρασιατών Ν.Σερρών, «Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ», στην πλατεία των Μελάνων (Άγιοι Απόστολοι). Η αδελφοποίηση έγινε στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων που οργανώνει κάθε χρόνο Δήμος Νάξου με τη συμμετοχή μουσικών και χορευτικών συγκροτημάτων από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Όταν το χορευτικό του Συλλόγου Σερρών επισκέφτηκε τη Νάξο, Σύλλογος Μελάνων κινητοποιήθηκε για την εύρεση καταλύματος για τους φιλοξενούμενους. Το παραπάνω γεγονός αποτέλεσε την αφετηρία για την αδελφοποίηση των δύο τοπικών συλλόγων. Η φιλοξενία ανταποδόθηκε στον Πολιτιστικό Σύλλογο Μελάνων στην πανελλήνια χορευτική συνάντηση που έγινε στην πλατεία Ελευθερίας των Σερρών στις 11-12/9/2004.

Πηγή: Διπλωματική εργασία Βιλαέτη Όλγας, Τελετουργία, επιτέλεση και τοπικότητα: το εθνογραφικό παράδειγματων Κορδελάδων στις Μελάνες Νάξου. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 2007