Στο δρώμενο των Κορδελάδων οι ντόπιοι επιδίδονται σε ένα ιδιότυπο είδος φιλοξενίας με ανταγωνιστικό και ανταποδοτικό χαρακτήρα. Από το Σαββατοκύριακο της Κρεατινής εβδομάδας, οι οικογένειες ντύνουν συνήθως τον νεαρό άνδρα της οικογένειας Κορδελά με μια αυτοσχέδια ενδυμασία η οποία αποτελείται μεταξύ άλλων και από επιλεγμένα κομμάτια της προίκας των νεαρών μελών της οικογένειας.

Η στολή αποτελείται από το φέσι, το βρακάδικο, με τη μεγάλη φούντα που το στολίζουν με διάφορες καρφίτσες, το γιλέκο με τις πολύχρωμες κορδέλες, οι χρωματιστές κορδέλες αποτελούν το πιο σημαντικό στοιχείο της στολής του Κορδελά. Οι ντόπιοι που μετανάστευαν στην Κωνσταντινούπολη ήδη από τον 19ο αιώνα και ιδίως οι γυναίκες, οι οποίες εργάζονταν ως παραμάνες στην Πόλη, φρόντιζαν να προμηθευτούν μεταξωτές χρωματιστές κορδέλες για την ενδυμασία του Κορδελά, το λευκό πουκάμισο, τη ζώνη, μια αυτοσχέδια φούστα από το νυφικό «γύρο» του κρεβατιού που χαρακτηρίζεται ως «φουστανέλα», το νυφικό βρακί της γιαγιάς, τις πολύχρωμες κάλτσες, τους υφαντούς καλτσοδέτες. Οι Κορδελάδες φέρουν χρωματιστές κορδέλες και μαντήλια στους ώμους και ένα στην πλάτη.

Παλιά, η ετοιμασία ξεκινούσε από τα μέσα της Κρεατινής εβδομάδας και οι γυναίκες συναγωνίζονταν στο στόλισμα του Κορδελά (ακόμα και αν επρόκειτο για τον αρραβωνιαστικό ή τον σύζυγό τους), όπως και τα χωριά μεταξύ τους, με στόχο να ξεχωρίσουν οι πιο άξιες.

Όλοι όσοι πρόκειται να ντυθούν Κορδελάδες στήνουν την Κρεατινή Κυριακή το λεγόμενο μπαϊράκι, ένα μακρύ κοντάρι το οποίο φέρει μια σημαία με την απεικόνιση του Μάρκου Μπότσαρη. Το μπαϊράκι υπάρχει σε όλα τα χωριά τα οποία τηρούν το έθιμο αλλά μόνο το χωριό των Μελανών διατηρεί το συγκεκριμένο μπαϊράκι με τον χαρακτηρισμό «Μάρκος Μπότσαρης», ενώ τα άλλα χωριά έχουν ένα απλό μπαϊράκι με το τοπωνύμιο του χωριού, ευχές για χρόνια πολλά και άνθη στην κορυφή- παλιά τα μπαϊράκια έφεραν ένα χρωματιστό γυναικείο μαντήλι και άνθη.

Την Τυρινή Δευτέρα σχηματίζεται μια ομάδα από τους Κορδελάδες και τη συνοδεία τους, η οποία απαρτίζεται από όλα τα ανδρικά μέλη της κοινότητας, τον μπαϊραχτάρη με τη σημαία και τους ‘τσάτσους ληστές’, οι οποίοι έχουν χρέος να φυλάσσουν τους Κορδελάδες και το μπαϊράκι. Η ομάδα με τη συνοδεία μουσικών, που παίζουν τον Μελανίτικο σκοπό της «Ντίρλας», πραγματοποιεί επισκέψεις στα γειτονικά χωριά κατόπιν συνεννόησης μαζί τους για την ημέρα και την ώρα της επίσκεψης. Η είσοδος και η έξοδος των Κορδελάδων στα χωριά γίνεται με τουφεκιές και τη συνοδεία μουσικών οργάνων, οι οποίες συνεχίζονται και κατά τη διάρκεια του γλεντιού.

Παλιά, η ομάδα των Κορδελάδων εμφανιζόταν σαν στρατός και η επίσκεψη είχε έναν χαρακτήρα επίδειξης, απόδειξης ισχύς και τόλμης και υπήρχε έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των χωριών. Αν μια ομάδα  Κορδελάδων βρίσκεται καθοδόν δεν πρέπει να συναντηθεί με άλλο μπαϊράκι, όπως λένε οι ντόπιοι, γιατί δίνεται μάχη για το ποιο μπαϊράκι θα επικρατήσει. Για να αποφευχθεί η σύγκρουση πρέπει τα δύο μπαϊράκια να «φιληθούν», να συναντηθούν σταυρωτά, και να ανταλλάξουν νομίσματα οι μπαϊραχτάρηδες.

Στις Μέλανες το δρώμενο των Κορδελάδων είχε σταματήσει κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1940-1944) και άρχισε με την παρότρυνση μελών συγκεκριμένων οικογενειών του χωριού. Το 1960 σταμάτησε για δέκα περίπου χρόνια εξαιτίας της σύγκρουσης των κατοίκων των Μελάνων με τους κατοίκους του Κουρουνοχωρίου στους Μύλους και ξεκίνησε μετά από κοινή συνεννόηση των νεαρών μελών των ίδιων κυρίως οικογενειών. Το 1975 οι Κορδελάδες των Μελάνων σταμάτησαν να επισκέπτονται την Ποταμιά επειδή δεν υπήρχε ανταπόδοση (από τα χωριά της Ποταμιάς) λόγω της έλλειψης νέων. Οι πρωτεργάτες παρακινητές πριν τη δημιουργία του τοπικού συλλόγου ήταν σταθερά τα μέλη συγκεκριμένων οικογενειών τα οποία είχαν αναλάβει την ευθύνη της διοργάνωσης του δρώμενου.

Μετά την ίδρυση του τοπικού συλλόγου «Κούρος Έλληνας» (1995) στην οργάνωση του δρώμενου συμμετέχει και ο τοπικός σύλλογος σε συνεργασία με τους τοπικούς συλλόγους των γειτονικών χωριών και τους ιδιοκτήτες των χώρων συνεστίασης, όπου φιλοξενούνται οι Κορδελάδες και οι ακόλουθοί τους. Στο συγκεκριμένο δρώμενο κάθε χωριό είναι υποχρεωμένο να ανταποδώσει την τιμητική επίσκεψη μέσα στην εβδομάδα την επόμενη χρονιά και μάλιστα να την προσφέρει πρώτο, διαφορετικά η  επίσκεψη δεν πρόκειται να επαναληφθεί.

Πηγή: Διπλωματική εργασία Βιλαέτη Όλγας, Τελετουργία, επιτέλεση και τοπικότητα: το εθνογραφικό παράδειγματων Κορδελάδων στις Μελάνες Νάξου. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 2007